12 Eylül darbecilerine suç duyurusu yağdı
Darbecilere suç duyurusu yağdı
Referandumla birlikte darbecilere sağlanan yargı zırhı kaldırılınca Türkiye, 12 Eylül'den hesap sormaya koştu. Sağcı-solcu birçok sivil toplum örgütü darbecilerin yargılanması için suç duyurusunda bulundu
Referandumun hemen ardından dün binlerce kişi ve kuruluş, 12 Eylül 1980 Darbesi'nden hesap sormak için mahkemelere koştu. Başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere Diyarbakır, Van, Samsun ve Balıkesir gibi birçok ilde siyasi parti temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları ile vatandaşlar 12 Eylül Darbesi'ni gerçekleştirenler ve ardından darbe sonrası dönemde görev alanlar hakkında suç duyurularında bulundu. Kenan Evren ile Milli Güvenlik Konseyi (MGK) üyesi komutanların başında yer aldığı suç duyurusu listesinde, dönemin başbakanı Bülent Ulusu, kuvvet ve sıkıyönetim komutanları, dönemin MİT Kaçakçılık Daire Başkanı Mehmet Eymür, MİT Van-Hakkari sorumlusu Hanefi Avcı, dönemin valileri Nevzat Ayaz, Vecdi Gönül, Hayri Kozakçıoğlu, Saffet Arıkan Bedük ve Mehmet Ağar gibi isimler de yer aldı. İstanbul'da yoğunlaşan ve tüm Türkiye'ye yayılan suç duyurularında tazminat talep edenler de yer aldı. Darbecilerden hesap sormak sormak için dün mahkemelere koşanlar, şunları yaptı:
GÜNLÜK 100 TL TAZMİNAT İSTEDİ
İSTANBUL: Milletvekili Ufuk Uras, Devrimci Sosyalist İşçi Partisi Genel Başkanı Doğan Tarkan, eski savcılar Sacit Kayasu ve Necati Özer, "genç siviller" ve "yetmez ama evet platformu" üyeleri, İHD İstanbul Şube Başkanı Eren Keskin, gazeteciler Emre Aköz ve Yasemin Çongar'ın da aralarında bulunduğu yaklaşık 120 kişi Beşiktaş'taki İstanbul Adliyesi'ne başvurarak Evren ve ekibinin yargılanmasını istedi. "Yargıda reform grubu" üyesi bir grup avukat da Sultanahmet'teki İstanbul Adliyesi'nde şikayet dilekçesi sundu. 12 Eylül mağdurlarından Ramazan Akgün, MGK hakkında işkence gördüğü iddiasıyla İstanbul'daki Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu ve 231 bin liralık tazminat davası açtı. 46 yaşındaki Akgün, Mamak Askeri Ceza ve Tutukevi'nde 6 yıl 4 ay tutuklu kaldığını belirterek hapiste kaldığı her gün için 100 lira tazminat istedi.
556 KİŞİ İÇİN SUÇ DUYURUSU
İZMİR:"Yetmez Ama Evet Platformu" üyeleri ve Eşitlik ve Demokrasi Partisi (EDP) İzmir İl Başkanı Avukat Ali Arif Cangı, başta Kenan Evren olmak üzere 556 kişi hakkında suç duyurusunda bulundu.
BATMAN: BDP Grup Başkanvekili ve Batman milletvekili Bengi Yıldız, Kenan Evren ve darbecilerin yargılanması için Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.
DİYARBAKIR: Aralarında Hak-Par Genel Başkanı Bayram Bozyel'in de bulunduğu bir grup, suç duyurusunda bulundu.
ŞANLIURFA:Şanlıurfa Hukukçular Derneği, darbenin failleri hakkında suç duyurusunda bulundu.
ORDU: Fatsa ilçesinin efsane belediye başkanı Fikri Sönmez'in oğlu Naci Sönmez, Evren'in yargılanması için savcılığa başvuracaklarını söyledi. Sönmez, "Babamın kendi elleri ile yaptığı caddeden Kenan Evren isminin kaldırılmasını ve buraya yeniden babamın isminin verilmesini de isteyeceğim" dedi.
VAN: Van Genç İş Adamları Derneği (VANGİAD) Başkanı Kadri Salaz ile Yılmaz Elçi isimli vatandaş 12 Eylül mağduru olduklarını belirterek, suç duyurusunda bulundu.
SAMSUN: Mamak Cezaevi'nde 1987'de 17 yaşındayken kafasına aldığı dipçik darbesiyle öldürülen Hüseyin Kurumahmutoğlu'nun Samsun'da yaşayan ağabeyi, "12 Eylül darbesini yapanlar'' hakkında suç duyurusunda bulundu.
BALIKESİR: 12 Eylül mağduru 13 kişi adına, dönemin Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları için suç duyurusunda bulunuldu.
Veli SARIBOĞA - Orhan YURTSEVER - Ali KUŞ - Ali EYCE - Veysel KOÇ - Hanefi CEYHAN - Fahrettin GÖK
Şimdi yargılanma zamanı 'netekim'
Ersan ATAR
12 Eylül darbecilerini koruma altında tutan Geçici 15'inci Madde'nin kaldırılması, 12 Eylül yöneticilerinin mahkemelerde hesap vermesi için umut oldu
Referandumda kabul edilen maddeler arasındaki 12 Eylül darbecilerine dokunulmaz zırhı kazandıran Geçici 15. Madde'nin yürürlükten kaldırılmasıyla yargılanmaları gündeme geldi. Daha ilk günden yüzlerce suç duyurusu yapılırken, Özel Yetkili savcıların açacağı soruşturma ve olası davalarda üç konuda tartışma yaşanması bekleniyor:
ZAMANAŞIMI SÜRESİ GEÇTİ Mİ?
Mevcut yasalara göre, darbe suçunun normal zamanaşımı süresi 20 yıl. Bu süre, 20 yıl içinde, dava açılması, soruşturma başlatılması gibi işlemlerle en fazla 30 yıla kadar uzayabiliyor. Yani suçun oluştuğu tarihten sonraki 30 yıl içinde davanın sonuçlanması gerekiyor. 12 Eylül askeri darbesi nedeniyle bugüne kadar sadece eski savcı Sacit Kayasu'nun açtığı dava bulunuyor. Evren ve arkadaşları hakkındaki suçun zamanaşımına uğradığını savunan hukukçulara göre, referandum günü bu süre dolmuştu. Bu nedenle Evren ve arkadaşları hakkında soruşturma açılsa da yargılama yapılamaz. Bazı hukukçular ise, zamanaşımı süresinin Anayasa değişikliği yürürlüğe girdikten sonra işleyeceğini savunuyor. Bu hukukçulara göre, Anayasa'nın geçici 15'inci maddesi yargılama muafiyeti getiriyordu. Nasıl ki Yüce Divan davalarında bakanlar ve başbakanların görevde bulundukları dönemde yargılama yapılamadığından zamanaşımı süresi duruyorsa Geçici 15'inci maddenin koruması altında bulunan kişiler için de zamanaşımı süresinin durması ve dolayısıyla ancak 30 yıla kadar uzayabilen 20 yıllık zamanaşımı süresi Anayasa değişikliği referandumda kabul edilip yürürlüğe girdikten sonra başlayacak.
EVREN AF MI EDİLDİ?
Yargıtay Onursal Başkanı Sami Selçuk'un da aralarında bulunduğu hukukçulara göre Anayasa'nın bu içerikteki Geçici 15'inci Maddesi zaten başlı başına bir af yasasıydı. Bu hukukçulara göre, zamanaşımı sorunu olmasa da 12 Eylül darbecileri yargılanamayacak. Aksini savunan hukukçular ise kaldırılan Geçici 15'inci maddenin bir af yasası olmadığını, sadece o madde kaldığı sürece yargılama muafiyeti getirdiğini, kaldırılmasının da bu muafiyeti ortadan kaldırdığını ve yargılama sürecinin başlaması gerektiğini savunuyor.
EVREN YARGILANABİLİR Mİ?
Anayasa'nın 105'inci maddesinde Cumhurbaşkanı'nın vatana ihanetten dolayı, Meclis kararıyla yargılanabileceği hükmü bulunuyor. Bu nedenle Evren hakkında açılacak davada bu hüküm de tartışılacak. Varılacak sonuç zamanaşımı ve af sorunu aşılırsa Evren'in yargılanıp yargılanmayacağının yanıtı olacak.